Λειψία

(Leipzig). Πόλη (490.000 κάτ. το 1999) της Γερμανίας, στο κρατίδιο της Σαξονίας. Βρίσκεται κοντά στη συμβολή των ποταμών Βάισε-Έλστερ, Πλάισε και Πάρτε, 140 χλμ. ΝΔ του Βερολίνου. Είναι γνωστή για τις διεθνείς εμπορικές εκθέσεις που διοργανώνονται στην πόλη, αλλά κυρίως ως ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά και πολιτιστικά κέντρα της Ευρώπης. Διαθέτει βιομηχανίες μηχανημάτων και συγκροτήματα για την παραγωγή χρωμάτων και ελαστικού. Επίσης, έχει παράδοση στην κατασκευή γαντιών και μουσικών οργάνων. Οι εκδοτικές, υφαντουργικές και χημικές βιομηχανίες, αλλά και η παράδοση στην παραγωγή οργάνων ακριβείας, παράλληλα με την εμπορική και τουριστική κίνηση της πόλης, που ενισχύεται από δύο ετήσιες εκθέσεις, έχουν συμβάλει στη ραγδαία ανάπτυξή της. Ωστόσο, η Λ. υπήρξε ανέκαθεν μεγάλο πνευματικό κέντρο, καθώς ήταν έδρα πανεπιστημίου από το 1409 (μεταξύ των διασημότερων σπουδαστών του υπήρξε και ο φιλόσοφος Λάιμπνιτς), της Ακαδημίας Μέντελσον και πολυάριθμων άλλων σχολών και μορφωτικών ιδρυμάτων. Παρά τις μεγάλες καταστροφές που προκλήθηκαν κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, η πόλη διατηρεί αξιόλογα μνημεία, όπως οι ναοί του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Θωμά και του Αγίου Ιωάννη, όπου βρίσκεται και ο τάφος του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, το παλαιό δημαρχείο (Rathaus) και το Gewandthaus, που άλλοτε ήταν συντεχνιακό κέντρο εμπόρων και σήμερα είναι αίθουσα συναυλιών. Χαρακτηριστικές στοές συνδέουν μεταξύ τους τις οδούς του κέντρου, που περνούν μέσα από τα μέγαρα, ενώ είναι διάσπαρτη από μεγάλα πάρκα και κήπους. Ιστορία. Αρχικά ήταν ένα μικρό χωριό, που είχε ιδρυθεί από τους Σλάβους, πολύ γρήγορα όμως, λόγω της σημαντικής τοποθεσίας της ως διαμετακομιστικού κέντρου μεταξύ της Βαλτικής θάλασσας, της αλπικής Ευρώπης και της Γερμανίας, αναπτύχθηκε ως εμπορικό κέντρο. Σε αυτό συνετέλεσε και η ανέγερση του φρουρίου από τον αυτοκράτορα Ερρίκο Α’, ο οποίος ανοικοδόμησε τη Λ. αφού κατεδάφισε τον αρχικό σλαβικό συνοικισμό. Αναφέρεται ως πόλη από το β’ μισό του 11ου αι., και αναγνωρίστηκε ως δήμος από τον Όθωνα του Μάισεν τον 12o αι. Αργότερα, ο τελευταίος της παραχώρησε το προνόμιο να διοργανώνει ετήσιες εμποροπανηγύρεις, οι οποίες διέδωσαν τη φήμη της και συνέβαλαν στην ανάπτυξή της. Μεγάλη επίσης ώθηση έλαβε η Λ. την εποχή της λουθηρανικής Μεταρρύθμισης, με τη συρροή πλήθους προτεσταντών από τη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες και την ίδρυση υφαντουργικών και εκδοτικών βιομηχανιών. Την παλαιά πόλη, που είχε σχήμα τριγωνικό και περιβαλλόταν από οχυρώσεις, πλαισίωσαν νέες συνοικίες, οι οποίες σταδιακά εξαπλώνονταν. Οι οχυρώσεις, που κατεδαφίστηκαν το 1785, αντικαταστάθηκαν από λεωφόρους και πλατείες. Η Λ. προσαρτήθηκε στην Πρωσία με το συνέδριο της Βιέννης (1815) και εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο σιδηροδρομικό κέντρο της Γερμανικής Τελωνειακής Ένωσης, στην οποία προσχώρησε το 1834. Μεταπολεμικά και έως την επανένωση της χώρας, η Λ. ήταν από τις σημαντικότερες πόλεις της Ανατολικής (Λαϊκής) Γερμανίας. μάχη της Λ. Μάχη που έλαβε χώρα κοντά στη Λ., το 1813, ανάμεσα στον στρατό του Ναπολέοντα Α’ και των συνασπισμένων στρατών Αυστρίας, Ρωσίας, Πρωσίας, Σουηδίας και Αγγλίας. Ονομάστηκε συμβολικά και Μάχη των Εθνών. Η αναμέτρηση ήταν σκληρή και δύσκολη και διήρκεσε τρεις μέρες (16-19 Οκτωβρίου 1813), οπότε έληξε με νίκη των συνασπισμένων στρατών και την εκμηδένιση της κυριαρχίας του Ναπολέοντα στη Γερμανία. Οι αντίπαλοι του Ναπολέοντα αντέταξαν στις γαλλικές δυνάμεις 300.000 άνδρες και 1.385 πυροβόλα. Ο στρατός τους ήταν διαμοιρασμένος σε τρεις στρατιές, εκ των οποίων τη μία διοικούσε ο πρώην στρατηγός του Ναπολέοντα, Μπερναντότ, την άλλη ο Πρώσος στρατηγός Μπλίχερ και την τρίτη ο Αυστριακός Σβάρτσενμπεργκ, ο οποίος ήταν και γενικός αρχιστράτηγος. Ο Ναπολέων, ο οποίος είχε ενισχύσει τον στρατό του στρατολογώντας νεαρούς Σάξονες, Πολωνούς, Ιταλούς, Βέλγους και Ολλανδούς, διοικούσε στρατιά 200.000 ανδρών με 700 πυροβόλα. Στις 16 Οκτωβρίου 1813 ο Ναπολέων, προκειμένου να προλάβει τη συνένωση του βοημικού στρατού (που προέλαυνε με τον Σβάρτσενμπεργκ) με τον στρατό του Μπλίχερ, επιτέθηκε εναντίον του εχθρού. Αρχικά απέκρουσε τους Βοημούς και τους Αυστριακούς, αλλά τελικά ηττήθηκε από τον Μπλίχερ κοντά στο Μέκερν. Η επόμενη μέρα έδυσε χωρίς καμία ενέργεια των αντιπάλων, εξαιτίας της αναμονής των ρωσικών ενισχύσεων με τον Μπένιγκσεν από την πλευρά των συνασπισμένων στρατών και της ελπίδας του Ναπολέοντα να προσελκύσει με το μέρος του τον αυτοκράτορα της Αυστρίας. Στις 18 Οκτωβρίου οι Σάξονες πρόδωσαν τον Ναπολέοντα και λιποτάκτησαν, γεγονός που έδωσε χρόνο στους άνδρες του Μπλίχερ και του Μπερναντότ να ενωθούν. Ο Ναπολέων απωθήθηκε στα προάστια της Λ. και διέταξε τον στρατό του να κατευθυνθεί προς την πόλη, την οποία όμως πρόλαβαν και κατέλαβαν οι ηγεμόνες της Ρωσίας και της Πρωσίας (19 Οκτωβρίου). Ο στρατός του Ναπολέοντα προσπάθησε να διαφύγει στο Λιντενάου διασχίζοντας τη γέφυρα του Έλστερ, η οποία όμως καταστράφηκε. Πολλοί άνδρες πνίγηκαν στην προσπάθειά τους να διαβούν τον πλημμυρισμένο ποταμό, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Πολωνός αξιωματικός Πονιατόφσκι. Οι απώλειες των συνασπισμένων στρατών έφτασαν τις 60.000 και περίπου άλλες τόσες ήταν οι απώλειες του Ναπολέοντα. Ο Γουλιέλμος Β’ ανήγειρε μνημείο ύψους 91 μ. στον χώρο όπου έγινε η μάχη, κοντά στη Λ. Στις πλευρές του υπάρχουν αγάλματα πολεμιστών ύψους 12 μ. Στη φωτογραφία, το κτίριο που φιλοξενεί την έκθεση βιβλίου, μία από τις σημαντικότερες εκθέσεις που πραγματοποιούνται στη Λειψία (φωτ. ΑΠΕ).